Wiedzieliście, że Toruń ma własną planetoidę? Taki zaszczyt spotkał naprawdę niewiele polskich miast. Jedynym, które ma dwie własne planetoidy, jest Gdańsk. O tym, czym jest planetoida i jak to się stało, że jedna spośród wielu nosi nazwę „Toruń”, przeczytacie w tym artykule,

Czym jest planetoida?

Planetoidy, zamiennie nazywane także asteroidami, to mniejsze od planet skaliste ciała niebieskie krążące w Układzie Słonecznym. Ich wielkość jest bardzo różna — najmniejsze mają średnicę kilku metrów, a największe nawet 1000 kilometrów. Najliczniejsze skupisko planetoid znajduje się pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza, i właśnie tam krąży nasza bohaterka.

 Odkrycie planetoidy (12999) Toruń

Planetoida (12999) Toruń została zaobserwowana 30 sierpnia 1981 roku w Lowell Observatory. Krążącą między orbitami Marsa i Jowisza planetoidę odnalazł amerykański astronom Edward (Ted) Bowell.

Planetoida (12999) Toruń obiega Słońce po lekko eliptycznej orbicie. Na jedno okrążenie potrzebuje 3 lata 156 dni i 23 godziny. Jest słabo widocznym z Ziemi kamieniem o średnicy kilku lub kilkunastu kilometrów. Jej uwiecznienie na zdjęciu jest bardzo trudne i wymaga wielu starań. W 2008 roku sfotografowanie „Torunia” wymagało aż 3 prób, które były podejmowane kolejno w lutym, marcu i maju. Ostatecznie, przy użyciu teleskopu Elizabeth zdjęcie wykonał mgr Krzysztof Hełminiak z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN w Toruniu.

Skąd wzięła się nazwa toruńskiej planetoidy?

Edward (Ted) Bowell jako odkrywca planetoidy, która początkowo nosiła numer 12999, miał prawo nadać jej wybrane przez siebie imię. W tym celu wystąpił z prośbą do Międzynarodowej Unii Astronomicznej. Zainspirowany przez profesora Tadeusza Michałowskiego dla swojego odkrycia wybrał imię „Toruń”, a jako motywację podał następujące argumenty:

– Toruń to miejsce narodzin wybitnego astronoma Mikołaja Kopernika;

– Gotycka Starówka Torunia w 1997 roku została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO;

– W Toruniu znajduje się największe w Polsce obserwatorium astronomiczne.

Komisja Nazewnictwa Międzynarodowej Unii Astronomicznej uznała taką argumentację za wystarczającą i przychyliła się do wniosku astronoma. Nazwa planetoidy (12999) „Toruń” została oficjalnie ogłoszona w walentynki 14 lutego 2008 roku.

Toruński pomnik planetoidy

Na toruńskich Plantach w pobliżu Fontanny Cosmopolis znajduje się instalacja będąca pomnikiem toruńskiej planetoidy. Jej odsłonięcie miało miejsce 19 lutego 2009 roku w dniu ogólnopolskich obchodów Międzynarodowego Roku Astronomii.